Αξιολόγηση Υλικού στο Διαδίκτυο
19
Οκτώβριος
Κριτήρια Ποιότητας για την Αξιολόγηση Ιστοτόπων στο Διαδίκτυο
Ευστάθιος Αθ. Ζωγόπουλος
Διπλ.Μηχανολόγος Μηχανικός MSc, Εκπαιδευτικός ΕΠΑ.Σ ΑΙΓΑΛΕΩ, Διδάκτωρ Μηχανικός Ε.Μ.Π
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το Διαδίκτυο αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη πηγή συσσωρευμένης πληροφορίας στον πλανήτη, γεγονός που καθιστά δυνατή την αναζήτηση σε αυτό πληροφοριών για οποιοδήποτε θέμα. Το να καταγράψει κανείς τι μπορεί να παρέχει το Διαδίκτυο θεωρείται άτοπο, καθώς οι διαστάσεις των περιεχομένων του θεματικά και ποσοτικά είναι υπέρογκες και προεκτείνονται διαρκώς με εκθετική αύξηση. Η χρήση του Διαδικτύου παγκοσμίως και οι διαφαινόμενες προοπτικές για την εξέλιξη του σε κυρίαρχη δύναμη στο χώρο της επικοινωνίας και της πληροφόρησης χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη κοινωνία.
Το Διαδίκτυο αποτελείται από ιστοσελίδες, δηλαδή έγγραφα στον παγκόσμιο ιστό. Μια ιστοσελίδα αποτελείται από αρχείο html μαζί με τα συνδεδεμένα αρχεία γραφικών και σεναρίων, σε ένα συγκεκριμένο ευρετήριο και σε ένα συγκεκριμένο μηχάνημα, προσδιορίσιμο μέσω του ενιαίου εντοπιστή πόρων url.Συνήθως μια ιστοσελίδα περιέχει συνδέσμους προς άλλες ιστοσελίδες. Ο ιστότοπος είναι ομάδα σχετικών εγγράφων html και συναφών αρχείων, σεναρίων και βάσεων δεδομένων, που εξυπηρετείται από ένα διακομιστή πρωτοκόλλου μεταφοράς υπερκειμένου hhtp στον παγκόσμιο ιστό.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να καταγράψει και αναδείξει τα βασικά ποιοτικά χαρακτηριστικά των ιστοτόπων, καθώς και τις αρχές και τα βασικά κριτήρια αξιολόγησής τους για τη γόνιμη αξιοποίηση του Διαδικτύου και για περαιτέρω διερεύνηση του θέματος. Με βάση τα κριτήρια αυτά, κατασκευάσαμε ένα συνοπτικό φύλλο αξιολόγησης ιστοτόπων και ως εφαρμογή-μελέτη περίπτωσης για την αξιολογήσαμε ένα συγκεκριμένο ιστότοπο εκπαιδευτικού περιεχομένου, τον alfavita.gr.
Λέξεις – Κλειδιά: Διαδίκτυο (Internet), ιστότοπος (Web Site), ιστοσελίδα (Web Page)
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Για την αξιολόγηση των ιστοτόπων μπορούν να εφαρμοστούν τα κριτήρια ποιότητας που βασίζονται στο Πλαίσιο Ποιότητας των Βρυξελλών (The Brussel Quality Framework), το οποίο ανακτάται από την ακόλουθη διεύθυνση:
http://www.cfwb.be/qualite-bruxelles/gb/qualityframework11december.doc.
Αυτά τα κριτήρια ποιότητας διαδικτυακών εφαρμογών διακρίνονται σε πέντε κατηγορίες:
- Κριτήρια Διαφάνειας & Σαφήνειας Στόχων. Τα κριτήρια της κατηγορίας αυτής εξετάζουν το βαθμό διαφάνειας του ιστότοπου σε ότι αφορά το σκοπό και τους στόχους του, στην εμφάνισή του, στη διαδραστικότητά του, στα θέματα που πραγματεύεται, στο κοινό στο οποίο απευθύνεται και στον φορέα (οργανισμό) που έχει την ευθύνη του σχεδιασμού και της συντήρησής του.
- Κριτήρια Περιεχομένου. Αυτή η κατηγορία κριτηρίων αξιολογεί την ποιότητα του περιεχομένου. Ελέγχει το βαθμό προσδιορισμού των πηγών πληροφορίας, την πληρότητα, την καταλληλότητα, την ακρίβεια, τη σαφήνεια, την αντικειμενικότητα και την επικαιρότητα της πληροφορίας, την ποιότητα των εικόνων και του πολυμεσικού περιεχομένου, καθώς και τη λογική στην οργάνωση του περιεχομένου.
- Κριτήρια Πολιτικής. Τα κριτήρια της κατηγορίας αυτής εξετάζουν ζητήματα που άπτονται της πολιτικής του ιστότοπου σχετικά με νομικές πτυχές, όπως για παράδειγμα πνευματικά δικαιώματα, ιδιωτικότητα, κ.α, καθώς επίσης και τη διαφήμιση, ενώ αξιολογούν τη βιωσιμότητα και τη συντήρησή του.
- Κριτήρια Σχεδιασμού. Τα κριτήρια της κατηγορίας αυτής αξιολογούν την αρχιτεκτονική του ιστότοπου και τη συμμόρφωσή του ως προς τα ευρέως αποδεκτά πρότυπα σχεδιασμού. Η αξιολόγηση του σχεδιασμού του ιστότοπου βασίζεται στην προσβασιμότητά του, την πλοηγησιμότητά του, τη δυνατότητα αναζήτησής του, την ποιότητα των παρεχόμενων συνδέσμων και το σχεδιασμό του ιστότοπου που άπτεται ζητημάτων αισθητικής και παρουσίασης.
- Κριτήρια Αλληλεπίδρασης. Τα κριτήρια αλληλεπίδρασης εξετάζουν την ύπαρξη μηχανισμών ανατροφοδότησης και διαφόρων μέσων για την ανταλλαγή πληροφοριών των χρηστών μεταξύ τους καθώς και με τον ίδιο τον ιστότοπο.
Κάθε κατηγορία περιλαμβάνει υποκριτήρια και δείκτες που βοηθούν στην κατανόηση του εύρους και του τρόπου ικανοποίησης αυτών, στο σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός διαδικτυακού τόπου.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΛΙΚΟΥ-ΙΣΤΟΤΟΠΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Η ποιότητα μιας διαδικτυακής εφαρμογής και κατ’ επέκταση η ποιότητα ενός ιστοτόπου, είναι δύσκολο να καθοριστεί επακριβώς με κοινά αποδεκτά πλαίσια καθώς ο όρος ποιότητα είναι από μόνος του μία πολυπαραπαμετρική έννοια.
Στην πραγματικότητα, για μια διαδικτυακή εφαρμογή μπορούν να υπάρξουν πολλές όψεις της ποιότητάς της, όσες ακριβώς είναι και οι χρήσεις της.
Καταρχήν, η ποιότητα μιας διαδικτυακής εφαρμογής εξαρτάται από παράγοντες που σχετίζονται με τους στόχους της, όπως (Tilman , 2000) :
• η ποιότητα παρουσίασης και η αίσθηση που προκαλεί η εφαρμογή στο χρήστη
• η πληρότητα του περιεχομένου και των λειτουργιών της εφαρμογής.
Επίσης, η ποιότητα μιας διαδικτυακής εφαρμογής εξαρτάται από παράγοντες σχετικούς με την απόδοση της. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν:
• το χρόνο απόκρισης της εφαρμογής
• τον ρυθμό απόδοσης στην εκτέλεση των διαφόρων διεργασιών της εφαρμογής
• την αξιοπιστία της εφαρμογής
• την ευρωστία της εφαρμογής.
Τέλος, η ποιότητα μιας διαδικτυακής εφαρμογής εξαρτάται από παράγοντες σχετικούς με τη διαδικασία ανάπτυξής της (Roblner , 2006). Αυτοί περιλαμβάνουν:
• την πολυπλοκότητα του κώδικα της εφαρμογής
• την αναγνωσιμότητα του κώδικα της εφαρμογής
• την ευελιξία του κώδικα της εφαρμογής
• τη δυνατότητα μεταφοράς της εφαρμογής σε άλλα περιβάλλοντα.
Γίνεται επομένως αντιληπτό ότι η ποιότητα μιας διαδικτυακής εφαρμογής καθορίζεται από διαδικασίες που αφορούν την ανάλυση, το σχεδιασμό, την υλοποίηση και τη συντήρησή της, ενώ και για τη διασφάλισή της εμπλέκονται ποικίλα πρόσωπα, πόροι, μεθόδοι και εργαλεία.
Ειδικότερα, η αξιολόγηση υλικού και κατ’ επέκταση ιστοτόπων στο Διαδίκτυο θα πρέπει να αναφέρεται (http://lib.nmsu.edu/instruction/evalcrit.html):
Στο περιεχόμενο
- Επικαιρότητα:Η έννοια της επικαιρότητας σχετίζεται με τη χρονική εμβέλεια στην οποία το περιεχόμενο της διαδικτυακής εφαρμογής θεωρείται έγκυρο και οι σύνδεσμοί του είναι ενήμεροι. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να αναφέρονται η τελευταία φορά ανανέωσης, όπως επίσης και η ημερομηνία δημοσίευσης της πληροφορίας.
- Ακρίβεια:Το περιεχόμενο των κειμένων πρέπει να είναι σωστό από άποψη γραμματικής, ορθογραφίας και σύνταξης. Όλοι οι τύποι του περιεχομένου πρέπει να αποφεύγουν τις ασυμφωνίες και τις επαναλήψεις. Η πληροφορία πρέπει να είναι τεκμηριωμένη, σαφής, λεπτομερής, κατανοητή, εξακριβωμένη, με εμβάθυνση στο θέμα και αναφορά σε βιβλιογραφικές πηγές.
- Πληρότητα:Η διαδικτυακή εφαρμογή δεν πρέπει να παραλείπει κρίσιμες πληροφορίες και οι πηγές πληροφορίας πρέπει να ολοκληρώνουν και να ικανοποιούν τους προκαθορισμένους σκοπούς.Τα θέματα πρέπει να καλύπτονται σε βάθος.
- Αφθονία:Η αφθονία της ενδιαφέρουσας πληροφορίας (πολλά παραδείγματα, δεδομένα, σύνδεσμοι με άλλους πόρους) και η χρήση πολλαπλών μέσων μπορούν να αποτελέσουν μια προστιθέμενη αξία.
- Μοναδικότητα:Η παροχή μοναδικού, γνήσιου και ξεχωριστού περιεχομένου σε μια συγκεκριμένη γνωστική περιοχή αποτελεί αδιαμφισβήτητα πηγή προσέλκυσης της προσοχής και του ενδιαφέροντος του χρήστη.
- Κατανοησιμότητα:Το κριτήριο της κατανοησιμότητας αφορά στην πολυπλοκότητα της γλώσσα των κειμένων και σχετίζεται άμεσα με τις παραμέτρους προφίλ και αναγκών του χρήστη.
- Αντικειμενικότητα-αξιοπιστία:Στο κείμενο δεν πρέπει να υπάρχουν τάσεις προκατάληψης και προσπάθειες επηρεασμού της γνώμης των αναγνωστών και επισκεπτών του ιστότοπου. Οι απόψεις πρέπει να αποδίδονται σε συγκεκριμένες αξιόπιστες πηγές και η πληροφορία να αναπαριστάται από πολλες οπτικές και να μην εξυπηρετεί σκοπιμότητες.
- Μεστότητα:Τα κείμενα της εφαρμογής δεν πρέπει να είναι μεγάλα σε μέγεθος και πλεονάζοντα.
- Ασφάλεια-επικοινωνία:Οποιαδήποτε αίτηση για ιδιωτική πληροφορία θα πρέπει να διεκπαιρεώνεται με ασφάλεια.Ευκολία εγγραφής,συναλλαγών.
- Στερεοτυπικότητα:Δεν πρέπει να υπάρχουν στερεότυπα σχετικά με θέματα φύλου, εθνότητας, θρησκείας, φυλής και γενικότερων προκαταλήψεων. Το περιεχόμενο οφείλει να είναι σύμφωνο με τα κοινωνικά και πολιτισμικά πρότυπα της κοινωνίας της οποίας τα μέλη απευθύνεται.
- Πατρότητα:Θα πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένες αναφορές για τους υπεύθυνους σύνταξης. Αναφορικά δε με τους συγγραφείς θα πρέπει να εξεταστεί το εάν είναι αναγνωρίσιμοι ( μέσω βιογραφικού τους), εάν είναι ειδικοί στα θέματα που πραγματεύονται, εάν διατυπώνουν μεροληπτικές απόψεις, εάν και κατά πόσο τεκμηριώνουν τα γραφόμενά τους, καθώς και εάν υπάρχει τρόπος επικοινωνίας μαζί τους(e-mail,τηλέφωνο).Επίσης, σκόπιμο είναι να αναφέτεται από ποιόν οργανισμό συντηρείται ο ιστότοπος.
Στα τεχνικά θέματα-οπτικοακουστική σχεδίαση
- Πολυγλωσσία:Η επιτυχία και η δημοτικότητα μιας εφαρμογής συνδέεται άμεσα με την πολυγλωσσία. Ειδικότερα για τους διαδικτυακούς κόμβους πολιτιστικού περιεχομένου, η πολυγλωσσία επιτρέπει την εκτενή χρήση αυτού από άτομα διαφόρων εθνικοτήτων, ενώ προωθεί και το προφίλ της κάθε χώρας.
- Λειτουργικότητα του περιβάλλοντος διάταξης (layout) της εφαρμογής:Ο ιστότοπος οφείλει να έχει μια ακολουθία και μια συγκεκριμένη εμφάνιση σε όλες τις σελίδες του. Οι χρήστες δεν πρέπει να αναρωτιούνται εάν διαφορετικές λέξεις, καταστάσεις ή ενέργειες σημαίνουν το ίδιο. Για το λόγο αυτό, οι υπεύθυνοι για την ανάπτυξη της εφαρμογής πρέπει να αξιολογήσουν την χρήση κάθε σελίδας και να λάβουν αποφάσεις σχεδιασμού που εξασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή απόδοση.
- Χρήση δυναμικών μέσων:Η χρήση πολλαπλών δυναμικών μέσων (ήχος, animation,βίντεο,τρισδιάστατα γραφικά),είναι σημαντική για την όλη εμφάνιση του ιστότοπου, αρκεί η επιλογή των μέσων να έχει εφαρμοστεί κατάλληλα.
- Λειτουργικότητα γραφικών και πολυμεσικών στοιχείων:Τα γραφικά θα πρέπει να φορτώνουν γρήγορα και να χρησιμοποιούνται μορφοποιήσεις (formats) αρχείων που δεν απαιτούν μετατροπή από το χρήστη. Ο χρήστης πρέπει να έχει τον έλεγχο για όλα τα εκτελέσιμα αρχεία, ενώ θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα επιλογής φόρτωσης εναλλακτικών εκδόσεων (versions) των σελίδων. Το κείμενο και τα γραφικά πρέπει να είναι κατανοήσιμα όταν παρατηρούνται χωρίς χρώμα. Πρέπει να αποφεύγεται η χρήση των εικόνων ως χρώμα του φόντου, καθώς αυτό εμποδίζει και παρακωλύει την αναγνωσιμότητα.Οι σελίδες πρέπει να είναι απλά και ελκυστικά σχεδιασμένες. Η πιο σημαντική πληροφορία θα πρέπει να εμφανίζεται στην επάνω οθόνη. Το μέγεθος των αντικειμένων μέσων δεν πρέπει να επιβαρύνει την ταχύτητα του ιστότοπου.
Στην πλοήγηση του διαδικτυακού κόμβου
- Ταχύτητα-Αξιοπιστία συνδέσμου:Οι σελίδες πρέπει να φορτώνουν με ικανοποιητική ταχύτητα.Οι σύνδεσμοι που παρέχονται από μια διαδικτυακή εφαρμογή πρέπει να οδηγούν μόνο σε σχετικό υλικό ( όχι σε μη προσπελάσιμες ή απαρχαιωμένες σελίδες).Οι διαδικτυακοί κόμβοι πρέπει να παρέχουν στους χρήστες τη δυνατότητα επιστροφής σε ένα προηγούμενο κόμβο ή σελίδα (backtracking).Η διαδικασία αυτή πρέπει να γίνεται χρησιμοποιώντας το κουμπί οπισθοδρόμησης «Πίσω» του φυλλομετρητή.
- Οργάνωση:Οι σελίδες έχουν ευέλικτο σχήμα περιήγησης και αλληλουχία για γρήγορη πλοήγηση. Η πρώτη σελίδα δείχνει εμφανώς την όλη δομή και οργάνωση του ιστότοπου και το πως μπορεί να περιηγηθεί σε αυτόν ο χρήστης. Οι σύνδεσμοι κειμένου καθώς και οι γραφικοί σύνδεσμοι είναι εύκολα εντοπίσιμοι, ενώ η επιλογή των εικόνων και των γραφικών έχει γίνει με τρόπο τέτοιο ώστε να αντιπροσωπεύει τον σύνδεσμο που περιγράφει.Υπάρχει χάρτης πλοήγησης.
- Αναζήτηση:Ο ιστότοπος έχει τη δική του μηχανή αναζήτησης. Τα αντικείμενα που ανακτώνται ως το αποτέλεσμα μιας αναζήτησης πρέπει να είναι σαφή στο χρήστη και να συνοδεύονται από τις διευθύνσεις των ανακτημένων σελίδων και σύντομες περιγραφές που προσδιορίζουν τη σημασία τους. Θα πρέπει να είναι εύκολη η πλοήγηση στο σύνολο των ανακτημένων αντικειμένων. Μια αναζήτηση πρέπει να υποστηρίζει τη δυνατότητα επιστροφής στο τελευταίο από τα αποτελέσματα αναζήτησης κάθε στιγμή και επίσης την άμεση πλοήγηση στο σύνολο των ανακτημένων αντικειμένων, προς τα εμπρός και προς τα πίσω, όπως σε μια οργανωμένη περιήγηση.
- Αλληλεπιδραστικότητα:στον ιστότοπο συναντάμε λίστες ηλεκτονικού ταχυδρομείου, αποστολή ενημερωτικών δελτίων, κοινότητα επισκεπτών για ανταλλαγή απόψεων.
Με βάση τα ανωτέρω, διαμορφώσαμε ένα συνοπτικό φύλλο αξιολόγησης ιστοτόπων, λαμβάνοντας υπόψη, εκτός από το Πλαίσιο Ποιότητας των Βρυξελλών, και τα ακόλουθα πρότυπα:
- ISO 9241-11 (1998) Guidance of Usability (Οδηγίες ευχρηστίας)
- ISO/IEC FDIS 9126-1 (2000) Software Engineering – Product quality – Part 1: Quality model(Τεχνολογία Λογισμικού –Ποιότητα προϊόντος – Τμήμα 1: Μοντέλο Ποιότητας)
- ISO 9241-12 (1998) Presentation of information(Παρουσίαση της πληροφορίας)
- ISO 13407 (1999) Human-centered design processes for interactive systems (Ανθρωποκεντρικές διαδικασίες σχεδιασμού για αλληλεπιδραστικά συστήματα)
- ISO 9126 (2000) Software Quality Characteristics(Χαρακτηριστικά ποιότητας λογισμικού).
Για την αξιολόγηση χρησιμοποιήσαμε tην κλίμακα τύπου Likert πέντε σημείων στην οποία ισχύει:
1=ΚΑΘΟΛΟΥ ΚΑΛΑ, 2=ΛΙΓΟ ΚΑΛΑ, 3=ΜΕΤΡΙΑ, 4=ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ, 5=ΑΡΙΣΤΑ
ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ
|
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΠΕΝΤΑΒΑΘΜΙΑ ΚΛΙΜΑΚΑ LIKERT |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
| ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ | ||||||
| Επικαιρότητα-Ακρίβεια | Όλες οι πληροφορίες είναι ακριβείς.Δίνεται η ημερομηνία της τελευταίας ενημέρωσης του ιστοτόπου.Οι σύνδεσμοι είναι ενημερωμένοι. | |||||
| Πληρότητα-Αφθονία-Μοναδικότητα | Οι πληροφορίες είναι ολοκληρωμένες χωρίς να είναι υπέρμετρες ή πλεονάζουσες. | |||||
| Οι πληροφορίες είναι ενδιαφέρουσες, ενημερωτικές, οργανωμένες, με σωστή περιγραφή. | ||||||
| Οι πληροφορίες είναι μοναδικές για μια συγκεκριμένη γνωστική περιοχή. Κάλυψη θέματος. | ||||||
| Κατανοησιμότητα-Μεστότητα-Αντικειμενικότητα | Όλο το κείμενο έχει σωστή διάρθρωση, γραμματική, ορθογραφία, σύνταξη. | |||||
| Το περιεχόμενο του κειμένου και το λεξιλόγιο, είναι κατάλληλα για τους χρήστες που επισκέπτονται τον συγκεκριμένο ιστότοπο. Αξιοπιστία, έλειψη σκοπιμοτήτων. | ||||||
| Ασφάλεια-Επικοινωνία | Οι αιτήσεις για ιδιωτική πληροφορία είναι ασφαλείς.Ευκολία εγγραφής,συναλλαγών. | |||||
| Στερεοτυπικότητα-Πατρότητα | Έλλειψη στερεοτύπων που αφορά θέματα φύλου, εθνότητας, θρησκείας, φυλών. | |||||
| Οι συγγραφείς του κάθε κειμένου είναι αναγνωρίσιμοι, ενώ ο ιστότοπος παρέχει τρόπους επικοινωνίας (e-mail, τηλέφωνο) με τους συγγραφείς. | ||||||
| ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ-ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ | ||||||
| Πολυγλωσσία | Ο ιστότοπος είναι κατασκευασμένος σε περισσότερες από μία γλώσσες. | |||||
| Λειτουργικότητα εφαρμογής | Ο ιστότοπος έχει μία ακολουθία και μία συγκεκριμένη εμφάνιση σε όλες τις σελίδες του. | |||||
| Χρήση δυναμικών μέσων | Η συνεισφορά των γραφικών, των animations, των videos και των ήχων είναι σημαντική για την εμφάνιση του ιστοτόπου. | |||||
| Λειτουργικότητα γραφικών και πολυμεσικών στοιχείων | Τα γραφικά φορτώνουν γρήγορα και χρησιμοποιούνται formats αρχείων που δεν απαιτούν μετατροπή από το χρήστη. | |||||
| Οι σελίδες έχουν μόνο ένα ή δύο ευκρινείς γραμματοσειρές. | ||||||
| Κάθε σελίδα χρησιμοποιεί περιορισμένο αριθμό χρωμάτων, ειδικά για το κείμενο. | ||||||
| Ο τύπος colors/styles και η αντίθεση text-to-background έχουν ρυθμιστεί για αναγνωρισιμότητα. | ||||||
| Γιά εικόνες χρησιμοποιούνται αρχεία gif και jpeg. Η πιο σημαντική πληροφορία εμφανίζεται στην επάνω οθόνη. | ||||||
| Οι σελίδες είναι απλά και ελκυστικά σχεδιασμένες έτσι ώστε ο χρήστης να τις αναγνώσει ευχάριστα. | ||||||
| Οι χρήστες μπορούν να επιλέγουν να φορτώνουν εναλλακτικές versions των σελίδων (text only, μικρότερες εικόνες). | ||||||
| ΠΛΟΗΓΗΣΗ | ||||||
| Ταχύτητα-Αξιοπιστία | Οι σελίδες φορτώνουν γρήγορα. Η πληροφορία της σελίδας διατηρείται σε μορφή που μπορεί να τυπωθεί γρήγορα.Οι σύνδεσμοι πρέπει να οδηγούν μόνο σε σχετικό υλικό.Υπάρχει επιστροφή σε προηγούμενο κόμβο. | |||||
| Οργάνωση | Οι σελίδες έχουν ευέλικτο σχήμα περιήγησης και αλληλουχία για γρήγορη πλοήγηση. | |||||
| Η πρώτη σελίδα δείχνει εμφανώς πώς είναι οργανωμένος ο ιστότοπος και πώς να περιηγηθεί κανείς σε αυτόν. | ||||||
| Οι σύνδεσμοι κειμένου, οι γραφικοί σύνδεσμοι, γραφικά και ήχοι είναι εύκολο να εντοπιστούν. | ||||||
| Οι εικόνες έχουν επιλεχθεί έτσι ώστε να αντιπροσωπεύουν τον σύνδεσμο που περιγράφουν. | ||||||
| Αναζήτηση | Ο ιστότοπος έχει τη δική του μηχανή αναζήτησης για αναζήτηση θεμάτων στις σελίδες του ή σε άλλους ιστότοπους. | |||||
ΕΦΑΡΜΟΓΗ – ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ ALFAVITA.GR
Ο ιστότοπος (κόμβος) http://www.alfavita.gr παρέχει πλήθος πληροφοριών για πάσης φύσεως εκπαιδευτικά θέματα που αφορούν γονείς, μαθητές, φοιτητές και εκπαιδευτικούς κάθε βαθμίδας της χώρας μας. Είναι ο ιστότοπος με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα. Ο αριθμός επισκεπτών υπερβαίνει το ενάμισυ εκατομμύριο το μήνα. Η αρχική σελίδα των περιεχομένων της εμφανίζεται ακολούθως:
Προτού προβούμε στην αξιολόγηση του συγκεκριμένου ιστότοπου, θα πρέπει να τονιστεί η ανάγκη της πολύπλευρης αξιολόγησης (Ζωγόπουλος , 2001). Ένας εκπαιδευτικός ιστότοπος μπορεί να περιέχει ιστοσελίδες ή εκπαιδευτικές εφαρμογές και υλικό καθώς και παιδαγωγικές και εκπαιδευτικές μεθόδους. Θα πρέπει λοιπόν η συνολική αξιολόγηση να στηρίζεται σε ένα διεπιστημονικό πλαίσιο που θα περιλαμβάνει θέματα αλληλεπίδρασης ανθρώπου-υπολογιστή, ψυχολογίας και παιδαγωγικής (Sandy & Liber , 2006).
Το διεπιστημονικό πλαίσιο αξιολόγησης απαιτείται για να καθορίσει τους κρίσιμους παράγοντες για την υλοποίηση των εκπαιδευτικών λειτουργιών για μια δεδομένη ομάδα εκπαιδευόμενων, καθώς και εκπαιδευτών. Τα κύρια ζητήματα μέσα σε αυτό το πλαίσιο αξιολόγησης είναι (Beck , 1997) :
• η θεματική καταλληλότητα του ιστότοπου
• η παιδαγωγική καταλληλότητα και προστιθέμενη αξία
• η προσβασιμότητα
• η ποιότητα του καθαρά πληροφορικού τμήματος.
Η παιδαγωγική καταλληλότητα αφορά κυρίως:
• την παρεχόμενη υποστήριξη για την οργάνωση της διδασκαλίας και της μελέτης
• την υποστήριξη των διδακτικών και μαθησιακών διαδικασιών και την επίτευξη
των εκπαιδευτικών στόχων
• την υποστήριξη της ανάπτυξης μαθησιακών δεξιοτήτων.
Ακολούθως,παραθέτουμε το φύλλο αξιολόγησης του ιστότοπου alfavita.gr:
ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ ALFAVITA
| ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΠΕΝΤΑΒΑΘΜΙΑ ΚΛΙΜΑΚΑ LIKERT |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
|
| ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ | ||||||
| Επικαιρότητα-Ακρίβεια | Όλες οι πληροφορίες είναι ακριβείς. Δίνεται η ημερομηνία της τελευταίας ενημέρωσης του ιστοτόπου. Οι σύνδεσμοι είναι ενημερωμένοι. | Χ | ||||
| Πληρότητα-Αφθονία | Οι πληροφορίες είναι ολοκληρωμένες χωρίς να είναι υπέρμετρες ή πλεονάζουσες. | X | ||||
| Οι πληροφορίες είναι ενδιαφέρουσες και ενημερωτικές. | X | |||||
| Οι πληροφορίες είναι καλά οργανωμένες με σωστή περιγραφή. | X | |||||
| Κατανοησιμότητα-Μεστότητα-Αντικειμενικότητα | Όλο το κείμενο έχει σωστή διάρθρωση, γραμματική, ορθογραφία, σύνταξη. | Χ | ||||
| Το περιεχόμενο του κειμένου και το λεξιλόγιο, είναι κατάλληλα για τους χρήστες που επισκέπτονται τον συγκεκριμένο ιστότοπο. | X | |||||
| Ασφάλεια-Επικοινωνία | Οι αιτήσεις για ιδιωτική πληροφορία είναι ασφαλείς.Ευκολία εγγραφής,συναλλαγών. | Χ | ||||
| Στερεοτυπικότητα-Πατρότητα | Δεν υπάρχουν στερεότυπα. Υπάρχουν συγκεκριμένες αναφορές σχετικά με τους υπεύθυνους σύνταξης του περιεχομένου. | Χ | ||||
| Οι συγγραφείς του κάθε κειμένου είναι αναγνωρίσιμοι, ενώ ο ιστότοπος παρέχει τρόπους επικοινωνίας (e-mail, τηλέφωνο) με τους συγγραφείς. | X | |||||
| ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ-ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ | ||||||
| Πολυγλωσσία | Ο ιστότοπος είναι κατασκευασμένος σε περισσότερες από μία γλώσσες. | X | ||||
| Λειτουργικότητα εφαρμογής | Ο ιστότοπος έχει μία ακολουθία και μία συγκεκριμένη εμφάνιση σε όλες τις σελίδες του. | Χ | ||||
| Χρήση δυναμικών μέσων | Η συνεισφορά των γραφικών, των animations, των videos και των ήχων είναι σημαντική για την εμφάνιση του ιστοτόπου. | Χ | ||||
| Λειτουργικότητα γραφικών και πολυμεσικών στοιχείων | Τα γραφικά φορτώνουν γρήγορα και χρησιμοποιούνται formats αρχείων που δεν απαιτούν μετατροπή από το χρήστη. | Χ | ||||
| Οι σελίδες έχουν μόνο ένα ή δύο ευκρινείς γραμματοσειρές. | Χ | |||||
| Κάθε σελίδα χρησιμοποιεί περιορισμένο αριθμό χρωμάτων, ειδικά για το κείμενο. | X | |||||
| Ο τύπος colors/styles και η αντίθεση text-to-background έχουν ρυθμιστεί για αναγνωρισιμότητα. | X | |||||
| Γιά εικόνες χρησιμοποιούνται αρχεία gif και jpeg. Η πιο σημαντική πληροφορία εμφανίζεται στην επάνω οθόνη. | Χ | |||||
| Οι σελίδες είναι απλά και ελκυστικά σχεδιασμένες έτσι ώστε ο χρήστης να τις αναγνώσει ευχάριστα. | Χ | |||||
| Οι χρήστες μπορούν να επιλέγουν να φορτώνουν εναλλακτικές versions των σελίδων (text only, μικρότερες εικόνες). | Χ | |||||
| ΠΛΟΗΓΗΣΗ | ||||||
| Ταχύτητα | Οι σελίδες φορτώνουν γρήγορα. Η πληροφορία της σελίδας διατηρείται σε μορφή που μπορεί να τυπωθεί γρήγορα. | X | ||||
| Οργάνωση | Οι σελίδες έχουν ευέλικτο σχήμα περιήγησης και αλληλουχία για γρήγορη πλοήγηση. | Χ | ||||
| Η πρώτη σελίδα δείχνει εμφανώς πώς είναι οργανωμένος ο ιστότοπος και πώς να περιηγηθεί κανείς σε αυτόν. | Χ | |||||
| Οι σύνδεσμοι κειμένου, οι γραφικοί σύνδεσμοι, γραφικά και ήχοι είναι εύκολο να εντοπιστούν. | Χ | |||||
| Οι εικόνες έχουν επιλεχθεί έτσι ώστε να αντιπροσωπεύουν τον σύνδεσμο που περιγράφουν. | Χ | |||||
| Αναζήτηση | Ο ιστότοπος έχει τη δική του μηχανή αναζήτησης για αναζήτηση θεμάτων στις σελίδες του ή σε άλλους ιστότοπους. | X | ||||
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Οι δυνατότητες που μας παρέχουν οι νέες τεχνολογίες και μέσα έκφρασης δεν είναι δυνατό να αγνοηθούν. Η σωστή εκμετάλλευση των νέων τεχνολογιών και η βελτίωση της ποιότητας ζωής είναι καθήκον όλης της ανθρωπότητας και δεν μπορούν να επιτευχθούν παρά μόνο με τη σύνδεση, την ευφυία και την υπευθυνότητα όλων μας. Η σχεδίαση και η χρησιμοποίηση των σύγχρονων εργαλείων με αποτελεσματικό τρόπο δεν είναι απλή διαδικασία. Συνεπάγεται την οικοδόμηση λειτουργιών διανοητικών αναπαραστάσεων, έτσι ώστε οι συμμετέχοντες να είναι θέση να κατανοούν, να παρεμβαίνουν, να παρακολουθούν τις τρέχουσες εξελίξεις. Οι διαδικασίες αυτές δεν γίνονται ούτε αυτόματα, ούτε αυθόρμητα. Προϋποθέτουν γνώσεις και κουλτούρα, ενώ απαιτείται μακρόπνοος και καινοτόμος σχεδιασμός.
Η αξιολόγηση των ιστοτόπων είναι μια διαδικασία που απαιτεί τη δημιουργία ειδικών αξιόπιστων και αντικειμενικών κριτηρίων και προδιαγραφών, καθώς αποτελεί ένα ανοικτό πεδίο προβληματισμού το οποίο χαρακτηρίζεται αφενός από συγκεκριμένες πρακτικές και αφετέρου από ζητήματα προς διερεύνηση.Ένας ιστότοπος σκόπιμο είναι να έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να παρέχει στους χρήστες ευκολία χρήσης, αναζήτησης, μετάδοσης επίκαιρων και αξιόπιστων πληροφοριών, δυνατότητα επικοινωνίας και συνεργασίας, καθώς και ανταλλαγής απόψεων αλλά και εργασιών. Ειδικότερα, ένας εκπαιδευτικός ιστότοπος θα πρέπει σχεδιαστικά να εξυπηρετεί τη γνωστική και μαθησιακή διαδικασία, να ανταποκρίνεται στις εκπαιδευτικές ανάγκες του συνόλου της εκπαιδευτικής κοινότητας, να ενθαρρύνει τους μαθητές να εμπλακούν στις μαθησιακές δραστηριότητες, να προωθεί τη συμμετοχικότητα των μαθητών, να προβάλλει την πληροφορία διαθεματικά. Θα πρέπει επίσης να παρέχει μαθησιακό περιβάλλον με δυνατότητες χρήσης ποικίλων διδακτικών μεθόδων και πολλαπλών μαθησιακών επιπέδων,με σωστή επιλογή μοντέλων και τρόπων παρουσίασης των εφαρμογών κατάλληλων για την κάθε μαθησιακή περίσταση,έτσι ώστε το παθητικό περιβάλλον μάθησης να μεταβληθεί σε ενεργό,συνεργατικό,διαδραστικό (Αμανατίδης , 2008).
Στην παρούσα εργασία επιχειρήσαμε μια προσεγγιστική προσπάθεια καταγραφής και εφαρμογής ορισμένων βασικών κριτηρίων αξιολόγησης. Απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση και δημιουργία πλαισίου καθορισμένων κριτηρίων.
Η θέσπιση συγκεκριμένων αξιόπιστων και αντικειμενικών κριτηρίων και προδιαγραφών αξιολόγησης και η ορθολογική εφαρμογή τους, είναι σε θέση να βελτιώσουν καθοριστικά τη γόνιμη αξιοποίηση του Διαδικτύου. Αναφορικά με τον ιστότοπο alfavita.gr, μετά την εφαρμογή των κριτηρίων που προαναφέραμε, κρίνεται ικανοποιητικά επαρκής (μέσος όρος 3.76 στα 5) , χρειάζεται όμως βελτίωση σε όσα κριτήρια επισημάναμε και έχουν βαθμό στην κλίμακα Likert μικρότερο ή ίσο του τρία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αμανατίδης, Ν. (2008), “ Αξιολόγηση της Χρηστικότητας και του Σχεδιασμού μιας Εκπαιδευτικής Ιστοσελίδας και Αξιοποίησή της στην Εκπαιδευτική Διαδικασία ’’, 1ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας
Ζωγόπουλος, Ε. (2001), “ Νέες τεχνολογίες και μέσα επικοινωνίας στην εκπαιδευτική διαδικασία ’’, Κλειδάριθμος
Beck, Susan E. (1997). “ The Good, The Bad and The Ugly, or Why It’s a Good Idea to Evaluate Web Sources’’, Institute for Technology-Assisted Learning, New Mexico State University, http://lib.nmsu.edu/instruction/eval.html
Tilman, Hope N. (2000), “ Evaluating Quality on the Net ’’, Ιστότοπος: http://www.hopetillman.com/findqual.html
Roblner, M., D. (2006), “ Intergrating Educational Technology into Teaching ’’, Pearson. Education, Inc, New Jersey
Sandy, B., Liber, Ο. (2006), “ A Framework for Pedagogical Evaluation of Virtual
Learning Environments’’, University of Wales – Bangor
Ιστότοπος:http://www.leeds.ac.uk/educol/documents/00001237.htm
Ιστότοπος:http://www.cfwb.be/qualite-bruxelles/gb/qualityframework11december.doc
Ιστότοπος:http://www.aspaite.gr
Ιστότοπος:http://teams.lacoe.edu/documentation/classrooms/gayle/gayle.html